Συνηγορία: η διαχρονική δράση της ΧΕΝ
Η ΧΕΝ Ελλάδος ήταν ανέκαθεν παρούσα στους αγώνες των γυναικείων οργανώσεων για την κατοχύρωση των δικαιωμάτων των Ελληνίδων που σήμερα θεωρούνται δεδομένα.
Δεκαετία 1980: Το νέο Οικογενειακό Δίκαιο και η ριζική αλλαγή της θέσης της Γυναίκας
Τα Συνεργαζόμενα Γυναικεία Σωματεία παραμένουν δραστήρια στο πεδίο της διεκδίκησης των γυναικείων δικαιωμάτων και της ισότητας και την επόμενη δεκαετία, καθώς το 1980 προχωρούν σε κοινή δήλωση και κατάθεση υπομνήματος, υπογραμμίζοντας ότι το Σχέδιο Νόμου της Επιτροπής Γαζή αποτελεί σημαντικό βήμα προς την εκπλήρωση της συνταγματικής επιταγής για την ισότητα των φύλων, και γι’ αυτό ζητούν την άμεση ψήφισή του από την Βουλή των Ελλήνων.
Όσον αφορά την ΧΕΝ Ελλάδος, δημιούργησε πολλές ευκαιρίες ώστε το εθελοντικό δυναμικό της οργάνωσης να μελετήσει διεξοδικά και να κατανοήσει τις προτάσεις της Επιτροπής. Ακόμη, την ίδια χρονιά Οργάνωση προχώρησε σε μια πολύ σημαντική κίνηση, μέσω της οποίας ενίσχυσε με την σειρά της τον αγώνα για την κατάκτηση νομοθετικής ισότητας:
Η Πανελλήνια Συνάντηση Στελεχών αποφάσισε την αποστολή υπομνήματος προς τον Υπουργό Δικαιοσύνης, με προτάσεις για την ουσιαστική πραγμάτωση της Συνταγματικής επιταγής, την ισότητα ανδρών και γυναικών. Τα μέλη της ΧΕΝ απ’ όλη την Ελλάδα ανέδειξαν την ανάγκη διασφάλισης της περιουσίας που αποκτήθηκε στο γάμο και για τους δυο συζύγους, την κατάργηση των διατάξεων της εμβρυωρού, τη θέσπιση κοινού κατώτατου ορίου για τη σύναψη γάμου για άνδρες και γυναίκες και την απόδοση κοινού επιθέτου στα τέκνα για την διασφάλιση των οικογενειακών δεσμών.
Το 1983 αποτελεί αδιαμφισβήτητα μια ημερομηνία-σταθμό στην ιστορία του γυναικείου κινήματος στην Ελλάδα, καθώς ψηφίζεται το νέο Οικογενειακό Δίκαιο, το οποίο καταργεί την αρχηγία του άντρα και κατοχυρώνει την ισότητα δικαιωμάτων και υποχρεώσεων σε ό,τι αφορά την οικογένεια και το παιδί. Αυτή η ριζική αλλαγή των θέσεων, ειδικά της γυναίκας, στην οικογένεια, δεν θα μπορούσε να επέλθει χωρίς την ψήφιση της Διεθνούς Σύμβασης από τον Ο.Η.Ε τέσσερα χρόνια νωρίτερα, το 1979, η οποία προέβλεπε την εξάλειψη όλων των διακρίσεων εις βάρος των Γυναικών σε όλους τους τομείς της ζωής και της δράσης (γνωστής ως «CEDAW»).
Η ΧΕΝ, όπως και οι υπόλοιπες γυναικείες οργανώσεις δεν εφησύχασαν με την ψήφιση του Οικογενειακού Δικαίου. Συνέχισαν να αναδεικνύουν τα γυναικεία θέματα και να πιέζουν προς την κατεύθυνση της εξάλειψης των διακρίσεων, συμβάλλοντας στην ψήφιση ειδικών νόμων για την ισότητα στην εργασία, την ιθαγένεια της γυναίκας και του παιδιού της, το δικαίωμα στην άμβλωση, τη γονική άδεια, κ.ά.
Ειδικότερα, η ΧΕΝ Ελλάδος διεξήγαγε ευρεία έρευνα με θέμα την υπεύθυνη γονιμότητα κατά την διετία που ακολούθησε (1984-1985) ούτως ώστε να συμβάλει στην ενδυνάμωση των γυναικών και να ενισχύσει την ανεμπόδιστη πρόσβασή τους σε αγαθά και υπηρεσίες.
Το συντριπτικό ποσοστό των μελών της ΧΕΝ Ελλάδος αναδεικνύοντας το δικαίωμα των γυναικών στην άμβλωση και την υπεύθυνη επιλογή, επισημαίνει, παράλληλα, τη λήψη κάθε απαραίτητου μέτρου προστασίας των σεξουαλικών και των αναπαραγωγικών δικαιωμάτων των γυναικών και των κοριτσιών.
Παράλληλα με τη μέθοδο της εξ αποστάσεως μάθησης και της δημιουργίας απλού και κατανοητού υλικού συνέβαλλε, μέσα από την ενεργή συμμετοχή των τοπικών της Κέντρων που υλοποίησαν σχετικά προγράμματα και δράσεις , στην έγκυρη ενημέρωση των γυναικών σε θέματα αυτοφροντίδας, υγείας και κυρίως σε θέματα αντισύλληψης και προστασίας από τα σεξουαλικώς μεταδιδόμενα νοσήματα.
Η διαχρονική συμβολή της ΧΕΝ Ελλάδος και των υπόλοιπων Συνεργαζόμενων Γυναικείων Σωματείων στον τομέα της διεκδίκησης και της κατοχύρωσης των δικαιωμάτων των γυναικών, της ενδυνάμωσής τους και της νομικής τους προστασίας, χαιρετίστηκε με την τιμητική τους αναγνώριση από το Εθνικό Συμβούλιο Ελληνίδων, σε επετειακή εκδήλωση της αίθουσας της παλαιάς Βουλής.
Η αναγνώριση αυτή ήρθε το 2008, έτος κατά το οποίο συμπληρώθηκαν 40 χρόνια στη διάρκεια των οποίων τα Συνεργαζόμενα Σωματεία λειτουργούσαν διαρκώς ως ισχυρή ομάδα κρούσης στο πεδίο της ισότητας των φύλων και των γυναικείων δικαιωμάτων.
Δεκαετία 1970: Τα Συνεργαζόμενα Γυναικεία Σωματεία διεκδικούν και κατακτούν
Το 1975 αποτελεί μια ημερομηνία σταθμό, καθώς είναι η χρονιά κατά την οποία οι ελληνικές γυναικείες οργανώσεις συσπειρώθηκαν με σκοπό την κατοχύρωση της αρχής της ισότητας και τη διεκδίκηση των αναγκαίων νομοθετικών αλλαγών, που θα εξασφάλιζαν την ουσιαστική ισότητα με την αναθεώρηση του Συντάγματος.
Δες περισσότερα εδώ (σύνδεσμος)
Με στόχο την υπεύθυνη ενημέρωση των γυναικών και την άσκηση πίεσης προς την πολιτική ηγεσία, τα Συνεργαζόμενα Γυναικεία Σωματεία, ανάμεσά τους και η ΧΕΝ Ελλάδος, διοργάνωσαν εκδηλώσεις με αφορμή την κήρυξη «του Διεθνούς Έτους Γυναίκας» από τον ΟΗΕ.
Στο πλαίσιο των δράσεών τους, κυκλοφόρησαν ψήφισμα εστιάζοντας στην προώθηση της ισότητας, στην διεκδίκηση των γυναικείων δικαιωμάτων, καθώς και στην αναγνώριση του ρόλου των γυναικών στην κοινωνική και πολιτική ζωή. Παράλληλα, καθώς το αρχικό Σχέδιο του Συντάγματος δεν περιείχε καμία αναφορά στην ισότητα των φύλων, υπέβαλαν συγκεκριμένες και εμπεριστατωμένες προτάσεις ζητώντας να υπάρξει προσθήκη για την ισότητα και να απαλειφθούν οποιεσδήποτε νομοθετικές αποκλίσεις.
Μία ακόμη σημαντική ενέργεια των Συνεργαζόμενων Γυναικείων Σωματείων αποτελεί και η αίτηση προσθήκης νομοθεσίας που θα εξασφαλίζει τα κοινωνικά δικαιώματα, όπως η προστασία της μητρότητας, της παιδικής και γεροντικής ηλικίας, καθώς και την ισότητα των αμοιβών για εργασία ίσης αξίας.
Οι προτάσεις αυτές προσέλκυσαν το ενδιαφέρον της πολιτικής σκηνής της χώρας, καθώς σημειώθηκαν επανειλημμένες αναφορές κατά τις συζητήσεις στην αρμόδια Κοινοβουλευτική Υποεπιτροπή και την Ολομέλεια της Αναθεωρητικής Βουλής. Το αίτημα για νομοθετικά κατοχυρωμένα κοινωνικά δικαιώματα, σε συνδυασμό με τη έντονη κινητοποίηση των γυναικείων και φεμινιστικών οργανώσεων, προκάλεσαν επερωτήσεις βουλευτών και επέδρασαν σημαντικά στις εργασίες αναθεώρησής του, που ολοκληρώθηκαν τον Ιούνιο του 1975.
Τον Οκτώβριο του ίδιου έτους πραγματοποιείται Πανελλήνιο Σεμινάριο, στην διοργάνωση του οποίου συμμετέχει και η ΧΕΝ Ελλάδος. Ο τότε Πρόεδρος της Δημοκρατίας Κωνσταντίνος Τσάτσος απηύθυνε χαιρετισμό, ενώ με μήνυμά του ο τότε Πρωθυπουργός Κωνσταντίνος Καραμανλής, τόνισε ότι «…δεν εγγυάται μόνο η μορφή του πολιτεύματος τη Δημοκρατία, αλλά η ουσιαστική ισοτιμία των πολιτών και η κοινωνική δικαιοσύνη…»
Τα Συνεργαζόμενα Γυναικεία Σωματεία δεν επαναπαύθηκαν στις σημαντικές αλλαγές που προκάλεσαν στην Αναθεώρηση του Συντάγματος, αλλά συνέχισαν αδιαλείπτως την ενημέρωση τόσο των μελών τους όσο και της κοινής γνώμης. Ταυτόχρονα, υλοποίησαν και δράσεις συνηγορίας-καμπάνιες, ώστε όσες διατάξεις περιείχαν έμφυλες διακρίσεις και ήταν αδύνατο να αλλάξουν με την Αναθεώρηση του Συντάγματος, να καταργηθούν έπειτα από μια μικρή μεταβατική περίοδο, το 1982. Ακόμη, διεκδίκησαν και τη συμμετοχή των γυναικείων οργανώσεων στις γνωμοδοτικές επιτροπές.
Γενικότερα, στην περίοδο μετά τη δικτατορία, από το 1974 και στη διάρκεια της επόμενης δεκαετίας, άνθισαν οι φεμινιστικές και γυναικείες συλλογικότητες στη χώρα, το λεγόμενο «δεύτερο φεμινιστικό κύμα», όπως συνηθίζεται να αποκαλείται παγκόσμια, με έμφαση, όχι μόνο στα θεσμικά/ αστικά, αλλά και στα ατομικά αιτήματα των γυναικών. Έτσι, η ίση αμοιβή για ίση εργασία και η ισότητα στην οικογένεια πήγαιναν χέρι-χέρι με το δικαίωμα στην άμβλωση, ή, την ανάδειξη της έμφυλης βίας στο σπίτι, το δρόμο, την εργασία …