Κατηγορία: Διάλογος με την Επικαιρότητα

Ένα νέο κορίτσι μ’ ένα σακίδιο στην πλάτη περιπλανιέται και παρατηρεί. Η Αν_να, ο χαρακτήρας της ΧΕΝ Ελλάδος ταξιδεύει σ’ έναν ακαθόριστο χώρο – χρόνο και μαθαίνει ν’ αναγνωρίζει κάθε μορφή βίας κατά των γυναικών. Με αφετηρία το Αν και προορισμό το Να βρίσκεται σ’ έναν διάλογο με την επικαιρότητα θέλοντας να αποκωδικοποιήσει τα γεγονότα και το πώς αυτά επηρεάζουν την κάθε γυναίκα.

Γιατί η Αν_να είναι κάθε γυναίκα που διεκδικεί ένα δίκαιο παρόν προσδοκώντας να παραδώσει στις επόμενες Άννες ένα καλύτερο μέλλον

Γυναίκες θύτες

Στις περιπτώσεις έμφυλης βίας στη συντριπτική πλειοψηφία των περιπτώσεων τα θύματα είναι οι γυναίκες και δράστες οι άνδρες. Και αυτό επειδή αυτή η μορφή βίας είναι συνέπεια της κοινωνικής υπεροχής του ενός φύλου απέναντι στο άλλο

Στην έμφυλη βία αντιλαμβανόμαστε ότι η βία σε βάρος μιας γυναίκας αποτελεί, όπως αναφέρθηκε παραπάνω, συνέπεια της συνολικής αντιμετώπισης των γυναικών, ως φύλου. Τα προσωπικά χαρακτηριστικά της καθεμιάς (ηλικία, κοινωνική τάξη, μορφωτικό επίπεδο, καταγωγή, οικογενειακή κατάσταση, εξωτερική εμφάνιση …) λίγο μετράνε ή, στην περίπτωση που λαμβάνονται υπόψη, συνυπολογίζονται ως αρνητικά (ήταν νέα, λεπτή και όμορφη … μια δήθεν αντικειμενική περιγραφή που παραπέμπει στο ότι «τα ‘θελε»).

Τι γίνεται όμως όταν το θύμα είναι μεν γυναίκα, αλλά ο θύτης ή μάλλον η δράστιδα είναι πάλι γυναίκα;

Το ότι γυναίκες και άντρες αποτελούν μια «ενιαία», βάσει του φύλου τους, κατηγορία, δεν σημαίνει πως δεν έχουν διαφορές μεταξύ τους, ή, πως οι γυναίκες δεν ασκούν βία σε άλλες γυναίκες, παιδιά, ή / και άνδρες.

Άλλωστε, σύμφωνα με τις πατριαρχικές αντιλήψεις οι γυναίκες διακρίνονται ήδη σε «κατηγορίες» που τις φέρνουν αντιμέτωπες, τη μία απέναντι στην άλλη,

όμορφη – άσχημη, ηθική – ανήθικη, πόρνη – παρθένα.

«Κατηγορίες», βάσει των οποίων, κάποιες παίρνουν τα «εύσημα» και κάποιες ρίχνονται στον καιάδα. Έχουν λοιπόν «λόγους» (στο πλαίσιο μιας σεξιστικής κοινωνίας) να ανταγωνίζονται, έχοντας αποδεχτεί αυτές τις «πατριαρχικές αξίες», η μία εποφθαλμιά την άλλη (βλέπε και τις ανάλογες λαϊκές εκφράσεις, όπως «φίλη – φίδι», με την έννοια ότι δεν υπάρχουν πραγματικές φίλες).

Από την άλλη, γυναίκες και άνδρες έχουν αποδεχτεί τις αξίες του σύγχρονου «ανταγωνισμού» αναζητώντας καλύτερη εργασιακή θέση, μεγαλύτερη οικονομική εύνοια, υψηλότερη κοινωνική θέση.

Οι λόγοι που οδηγούν, επομένως, τις γυναίκες να είναι ανταγωνιστικές υπάρχουν, χωρίς αυτό να σημαίνει πως «αυτόματα» όλες οι γυναίκες αποκτούν παραβατικές συμπεριφορές και γίνονται επιθετικές.

Σε γενικές γραμμές, όμως (ακριβώς και λόγω του ότι η προσωπικότητα του ατόμου διαμορφώνεται και μέσα από την διαδικασία της έμφυλης κοινωνικοποίησης) οι γυναίκες εγκληματούν, στατιστικά, λιγότερο από τους άνδρες και -ακόμα και τότε, ασκούν μια «αμυντική βία», συνέπεια μιας συστηματικής κακοποίησης, κυρίως, στο πλαίσιο της οικογένειας, των ίδιων ή / και των παιδιών τους, προκειμένου να ξεφύγουν από την κακοποιητική σχέση που υφίστανται.

Στις περιπτώσεις που οι γυναίκες ασκούν «επιθετική βία», όπως έγινε στην πρόσφατη περίπτωση με την ρίψη καυστικού υγρού στο πρόσωπο και το σώμα μιας άλλης γυναίκας, ο ανταγωνισμός και τα αρνητικά συναισθήματα παίρνουν σάρκα και οστά μέσα από μια βίαιη και αποτρόπαια πράξη. Στην περίπτωση της Καλλιθέας, από ό, τι φαίνεται η δράστις έστησε την «επιχείρηση» βιτριόλι, με κάθε λεπτομέρεια. Προπαντός είχε προετοιμάσει την εκδίκηση : το καυστικό υγρό επιβάλλει ένα είδος διαρκούς «τιμωρίας»,  καθημερινής, μη ανατρέψιμης.

Τα μέσα που χρησιμοποιούν οι γυναίκες για να ασκήσουν σωματική (και όχι συναισθηματική ή ψυχολογική) βία άλλοτε (σπανιότερα) είναι ίδια με αυτά των ανδρών (όπλα, μαχαίρια, ξύλα, σίδερα, χέρια …) άλλοτε (και συχνότερα) διαφοροποιούνται και για αυτό μπορεί να χαρακτηρισθούν ως περισσότερο «γυναικεία», όπως το δηλητήριο και το βιτριόλι.

Και τα δύο μπορεί κανείς να τα προμηθευτεί εύκολα και τα δύο δεν προϋποθέτουν σωματική δύναμη και τα δύο έχουν κατά καιρούς χρησιμοποιηθεί παλιότερα, από γυναίκες σε βάρος ανδρών.

Βέβαια, στις μέρες μας, που το έγκλημα γίνεται όλο και περίπλοκο, το βιτριόλι μπορεί να χρησιμοποιηθεί και από οργανωμένες ομάδες, σε βάρος γυναικών που αντιτίθενται στα συγκεκριμένα συμφέροντά τους (με αυτή την έννοια, το έγκλημα εξακολουθεί να έχει  «γυναικεία» χαρακτηριστικά, ακόμα και όταν στρέφεται σε βάρος γυναικών). Στο Ιράν, λ.χ., στις αρχές του 21^ου αιώνα, δεκάδες γυναίκες περιλούσθηκαν με βιτριόλι από τους άνδρες τους, ή, άλλους άνδρες, για πολλούς και διαφορετικούς λόγους, η κάθε μια.

Οι γυναίκες, όσο και οι άνδρες, μπορούν να γίνουν θύτες, να εγκληματήσουν σε βάρος γυναικών, παιδιών, ανδρών. Το έγκλημα και η παραβατικότητα σχετίζονται με το (κοινωνικό) φύλο ως προς τη χρήση του μέσου, του αιτίου που το δημιουργεί, την (κοινωνική) εξουσία θύτη – θύματος, αλλά δεν σχετίζονται με το βιολογικό φύλο, με την έννοια ότι κανείς / καμιά δεν είναι «εκ γενετής» καλός / καλή ή κακός / κακιά. Ούτε όλοι οι άνδρες είναι «από τη φύση τους» κακοί, ούτε όλες οι γυναίκες καλές.

Το αυτονόητο : η βιολογία δεν περιορίζει τις γυναίκες ή τους άνδρες στο να διαμορφώνονται σε θύματα ή θύτες.

Η κοινωνία, οι σχέσεις όπως διαμορφώνονται μέσα σε αυτή, το κάνουν.

(Ο χαρακτήρας  “Άν_να” αποτελεί πνευματική ιδιοκτησία της ΧΕΝ Ελλάδος και σχεδιάστηκε από τη Ζωή Μουζενίδου)

Ένα νέο κορίτσι μ’ ένα σακίδιο στην πλάτη περιπλανιέται και παρατηρεί. Η Αν_να, ο χαρακτήρας της ΧΕΝ Ελλάδος ταξιδεύει σ’ έναν ακαθόριστο χώρο – χρόνο και μαθαίνει ν’ αναγνωρίζει κάθε μορφή βίας κατά των γυναικών. Με αφετηρία το Αν και προορισμό το Να βρίσκεται σ’ έναν διάλογο με την επικαιρότητα θέλοντας να αποκωδικοποιήσει τα γεγονότα και το πώς αυτά επηρεάζουν την κάθε γυναίκα.

Γιατί η Αν_να είναι κάθε γυναίκα που διεκδικεί ένα δίκαιο παρόν προσδοκώντας να παραδώσει στις επόμενες Άννες ένα καλύτερο μέλλον.

Υπόθεση Τοπαλούδη …

η «συναισθηματικά φορτισμένη»  γυναίκα εισαγγελέας και οι  ίσες αποστάσεις

Η βία κατά των γυναικών είναι ένα καθημερινό γεγονός για τις περισσότερες, αν όχι όλες, τις κοινωνίες. Οι γυναίκες  ξυλοκοπούνται, βιάζονται, δολοφονούνται, ακρωτηριάζονται, καίγονται στην πυρά ως μάγισσες, αλλά, κυρίως, υφίστανται ιδεολογική βία ως φύλο : είναι εκ προοιμίου ένοχες για ό τι και αν υφίστανται, γιατί απλά το «αξίζουν».

Και έτσι, μετά την πρώτη θυματοποίηση, ακολουθεί, κατά πόδας, η δεύτερη.

Κι ενώ έχουν υποστεί βία, χρειάζεται ν’ απολογηθούν στο δικαστήριο, στην ανάκριση, στον ιατροδικαστή, στην αστυνομία. Να πείσουν δηλαδή για την αθωότητα τους για την οποία πολλές φορές αμφιβάλουν κι ίδιες επηρεασμένες από την κυρίαρχη σεξιστική ιδεολογία που τελείται μέσα από τη διαδικασία της κοινωνικοποίησης.

 Ο σεξισμός ως κυρίαρχη ιδεολογία που αναπαράγεται από γενιά σε γενιά, ο σεξισμός θεωρία και πράξη μαζί, ο σεξισμός στην καθημερινότητά μας και που μας αφορά, γυναίκες και άνδρες, τόσο ως θύτες, όσο και ως θύματα, που επιβάλλεται άμεσα ή έμμεσα, από την οικογένεια, το σχολείο, τα ΜΜΕ, κ. ο. κ. Και όταν φτάνουν στα δικαστήρια τα «αποτελέσματά του», περιπτώσεις βίας κατά των γυναικών, περιπτώσεις βιασμών και περιπτώσεις γυναικοκτονιών, οι σεξιστές σπεύδουν να επικαλεστούν ίσες αποστάσεις :

το θύμα και ο θύτης στην ίδια μοίρα, ωσάν να βρισκόμαστε σε μη σεξιστικές κοινωνίες, ωσάν να μην έχουμε γαλουχηθεί γενεές και γενεές με σεξιστικά στερεότυπα, βάσει των οποίων η γυναίκα είναι εξαρχής κατώτερη, σεξουαλικό αντικείμενο, ένοχη… Ωσάν να δικάζονται όλα σε μια α- ιστορική κοινωνία, σε μια κοινωνία χωρίς έμφυλες και ταξικές ανισότητες.  …

Κρατάμε ίσες αποστάσεις λοιπόν :

Από τη μια : Νεαρός άντρας, γόνος «καλής οικογένειας», με κοινωνική και οικονομική «άνεση». Έχει μάθει ότι, με το «δίκαιο του ισχυρότερου», ως κοινωνικό φύλο και ως κοινωνική τάξη, μπορεί να εξαγοράσει τη σιωπή, έχει μάθει να τρομοκρατεί και να κερδίζει. Να μην υπολογίζει. Το δικό του «εγώ», πάνω από των άλλων. Ποιος θα σταθεί εμπόδιο; Μια ασήμαντη εικοσάχρονη νεκρή; που στο κάτω – κάτω, ας μην έμπλεκε μαζί τους, ας καθόταν σπιτάκι της. Είναι φανερό πως δεν δείχνει μεταμέλεια, ωσάν να μην έχει συνειδητοποιήσει ότι αφαίρεσε μια ζωή.

Από την άλλη : νεαρή φοιτήτρια. Ένα νέο κορίτσι, μια νέα γυναίκα εκ προοιμίου ένοχη, εύκολο να πουν ότι «τα ήθελε», ποιος δεν θα συμφωνήσει  μαζί τους;

Κατά τα άλλα : ίσες αποστάσεις.

Πόσο ίσες είναι όμως οι αποστάσεις; Πόσο ουδέτερη η κρίση; Πόσο ένοχο είναι το θύμα ; και πόσο οι κατηγορούμενοι;

Μέχρι που κάποια γυναίκα τολμάει να μιλήσει πηγαίνοντας κόντρα στο κατεστημένο.

Η γυναίκα εισαγγελέας. Μια τολμηρή φωνή που δεν κρατάει τις δήθεν ίσες αποστάσεις. Που την κατηγόρησαν κάποιοι για δήθεν έλλειψη αντικειμενικότητας.

Μια εισαγγελέας που τόλμησε να αναφερθεί στα γιατί και τα πώς της εγκληματικής πορείας των νεαρών της Ρόδου.

Γιατί και ποιοι σιωπούσαν, μπροστά στη συνεχή δράση των δύο;

ποιες είναι οι ευθύνες των αστυνομικών αρχών;

ποιες οι ευθύνες των συμπολιτών που έβλεπαν, ήξεραν, αλλά δεν μιλούσαν;

ποιος ήταν ο ρόλος της γιαγιάς και του πατέρα, που καλύπτανε μέχρι την τελευταία στιγμή τη δολοφονία της Ελένης;

Μια εισαγγελέας που τόλμησε να δικαιώσει την Ελένη, δικαιώνοντας όλες τις κακοποιημένες γυναίκες, δικαιώνοντας όλες τις γυναίκες και όσους άντρες μαζί τους αγωνίζονται για μια κοινωνία χωρίς έμφυλη βία, χωρίς σεξισμό, χωρίς μισογυνισμό.

Που έδωσε ελπίδες με την στάση της, για το ότι η αλήθεια κάποτε βγαίνει στο φως

Που δημιούργησε με την απόφασή της «δεδικασμένο» για να υπάρξουν και άλλοι / άλλες τολμηροί δικαστικοί λειτουργοί,

Αλλά και για να αρχίσουν να ανοίγουν στόματα στις κλειστές κοινωνίες,

για να αρχίσουν, επιτέλους, να ευαισθητοποιούνται, όλες οι αρμόδιες αρχές στα θέματα έμφυλης βίας.

Για να μην ξεχαστεί  ΠΟΤΕ ΤΙ ΕΚΑΝΑΝ ΣΤΗΝ ΕΛΕΝΗ

(Ο χαρακτήρας  “Άν_να” αποτελεί πνευματική ιδιοκτησία της ΧΕΝ Ελλάδος και σχεδιάστηκε από τη Ζωή Μουζενίδου)