Παρένθετη Μητρότητα

Το  θέμα της «παρένθετης μητρότητας», που συζητιέται τελευταία, αποτελεί, ήδη, ισχύοντα Νόμο της χώρας (3089/2002 ΦΕΚ 327/Α/23-12-2002 και 3305/2005 ΦΕΚ 17/Α/27-1-2005) ενώ προωθείται και σχετικό νομοσχέδιο από το 2022 για την ιατρικώς υποβοηθούμενη αναπαραγωγή, με αναφορά στην «παρένθετη».

Το φαινόμενο της κυοφορίας παιδιού / παιδιών από μια γυναίκα στη θέση άλλης, όμως, ούτε «νέο» είναι, ούτε αφορά μόνο τη χώρα μας. Στις κλειστές κοινωνίες, μάλιστα, αποτελούσε κοινό μυστικό η εγκυμοσύνη της «ψυχοκόρης» του σπιτιού, ή, κάποιας συγγενούς γυναίκας που κυοφορούσε παιδί, για λογαριασμό άλλων. Εξάλλου, σε κάποιες χώρες, ήδη, από τα τέλη της δεκαετίας του 1970, το ζήτημα πήρε τεράστιες διαστάσεις με τραγικά γεγονότα, που είδαν το φως της δημοσιότητας, όπως η συστηματική «παραγγελία» παιδιών από εύπορα άτομα, σε φτωχές γυναίκες: «παραγγελίες», ως προς το φύλο, τα χαρακτηριστικά προσώπου κλπ, «παραγγελίες» που μπορεί να μην γίνονταν «δεκτές» λόγω «ζημίας του προϊόντος», με αποτέλεσμα το «βρέφος -εμπόρευμα» να καταλήγει σε ίδρυμα.

Όλα τα παραπάνω οδηγούν στην απαξίωση της ανθρώπινης ζωής, τόσο της γυναίκας που κυοφορεί, όσο και του νεογέννητου, εφόσον, στο πλαίσιο μιας τέτοιας διαδικασίας, «κοστολογούνται», ως εμπορεύματα και δεν προστατεύονται τα δικαιώματά τους στη ζωή και την ασφαλή διαβίωση.

Ακόμα, ωστόσο, και η σπάνια περίπτωση, κατά την οποία, μια γυναίκα κυοφορεί το παιδί συγγενικού της προσώπου, από αλτρουισμό και αγάπη, δυστυχώς, δεν μπορεί να υπερκαλύψει την «μεγάλη εικόνα» της εκμετάλλευσης ευάλωτων και φτωχών γυναικών και παιδιών.

Τα παιδιά πρέπει να προστατεύονται και να παραμένουν ασφαλή, ανεξάρτητα από τη μορφή οικογένειας στην οποία βρίσκονται. Είναι προφανές πως ο θεσμός της οικογένειας μεταβάλλεται στην πορεία της ιστορίας του, όπως και οι παραδοσιακοί έμφυλοι ρόλοι. Ο βασικός διαχρονικός σκοπός της, όμως, της συνένωσης των ανθρώπων με στόχο την προστασία και την ασφάλεια των μελών της και, ιδιαίτερα, των νεότερων, καθώς και της μεταξύ τους αλληλεγγύης και αγάπης, πρέπει να παραμένει. Η κοινωνία μας πρέπει να είναι συμπεριληπτική, προκειμένου να μην αποξενώνονται και να μην περιθωριοποιούνται οι διαφορετικές, από το κυρίαρχο μοντέλο, οικογένειες και τα παιδιά τους.

Κάθε άνθρωπος, ανεξαρτήτως σεξουαλικού προσανατολισμού, πρέπει να έχει ίσα αστικά δικαιώματα, ως προς την επιλογή του για δημιουργία οικογένειας (με γάμο και υιοθεσία) αλλά, δεν αποτελεί δικαίωμα, ούτε «ελεύθερη επιλογή» η ικανοποίηση των αστικών δικαιωμάτων σε βάρος των Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων των γυναικών και σε βάρος των παιδιών που γεννιούνται, μέσα στη διαδικασία της εμπορευματοποίησης της κυοφορίας.

 Ως ΧΕΝ Ελλάδος είμαστε εναντίον

• Στη συστηματική απαξία της γυναίκας, στο πλαίσιο της πατριαρχικής κοινωνίας
• Στον κατακερματισμό της, είτε σε αναπαραγωγική μηχανή, είτε σε σεξουαλικό αντικείμενο

Και θα αγωνιστούμε μαζί με τις γυναικείες/φεμινιστικές οργανώσεις και συλλογικότητες απέναντι σε κάθε θεσμική ενέργεια της υιοθέτησης της παρένθετης κυοφορίας και μητρότητας που θέτει σε κίνδυνο τη ζωή, την αξιοπρέπεια και την ασφάλεια, κυρίως, των πιο ευάλωτων γυναικών, αλλά και των βρεφών, που, από τη στιγμή της γέννησής τους, αποτελούν εμπορεύματα και αντικείμενα ανταλλακτικής αξίας και χρήσης.

Παρακάτω παρατίθεται προς ενημέρωση, το ισχύον νομικό πλαίσιο στη χώρα μας, για την παρένθετη μητρότητα

Η χώρα μας, έχει θεσπίσει νομικό πλαίσιο γύρω από την παρένθετη μητρότητα, ήδη από το 2002 (Ν.3089/2002, Ν.3305/2005, Ν. 4272/2014), ενώ προβλέπεται και ρυθμίζεται από τα άρθρα 1458 και 1464 του Αστικού Κώδικα.

Σήμερα λοιπόν στην Ελλάδα, παρένθετη είναι η γυναίκα που κυοφορεί και γεννά, για λογαριασμό άλλης γυναίκας, εφόσον η τελευταία αδυνατεί να το πράξει λόγω ιατρικών προβλημάτων. Αυτό πραγματοποιείται με σχετική άδεια του Δικαστηρίου, εφόσον υπάρχει εξακριβωμένη αδυναμία αποκτήσεως τέκνου, από την γυναίκα, που απευθύνεται σε αυτό.

Έτσι, μεταφέρονται στο σώμα της παρένθετης, γονιμοποιημένα ωάρια, ξένα προς την ίδια, δηλαδή δεν χρησιμοποιείται το δικό της γενετικό υλικό, αφού πρώτα η γυναίκα που δεν μπορεί να κυοφορήσει, αιτείται άδειας από το δικαστήριο προς τούτο. 

Για τη χορήγηση δικαστικής άδειας απαιτείται προηγούμενη έγγραφη συμφωνία μεταξύ των προσώπων που επιδιώκουν να αποκτήσουν παιδί και της παρένθετης, με την προϋπόθεση, ότι η διαδικασία αυτή πραγματοποιείται χωρίς οικονομικό αντάλλαγμα.

Επιτρέπεται η καταβολή των δαπανών στην παρένθετη, που απαιτούνται για την επίτευξη της εγκυμοσύνης, της κυοφορίας, του τοκετού και της λοχείας. Επιπλέον, μπορεί να αποζημιωθεί εξαιτίας της αποχής από την εργασία της, εφόσον τη στερήθηκε λόγω της κυοφορίας, του τοκετού και της λοχείας.

Γονείς διά μέσου παρένθετης μητρότητας μπορούν να γίνουν όχι μόνο έγγαμα ζευγάρια, αλλά ζευγάρια που ζουν σε ελεύθερη ένωση ή και μία γυναίκα μόνη της. Τη δικαστική αίτηση, προκειμένου να δοθεί άδεια από το δικαστήριο, την καταθέτει πάντα η γυναίκα.

Με τις πρόσφατες δε νομικές τροποποιήσεις, για να χορηγηθεί άδεια από το Δικαστήριο, αρκεί τα εμπλεκόμενα μέρη να έχουν τη διαμονή τους, και όχι την μόνιμη κατοικία τους, στην Ελλάδα

Τέλος, σύμφωνα με τον Αστικό Κώδικα (Άρθρο 1464 ΑΚ), μητέρα του παιδιού που αποκτείται μέσω παρένθετης μητέρας, είναι η γυναίκα που της δόθηκε η σχετική άδεια από το Δικαστήριο και όχι αυτή που το κυοφορεί, όχι δηλαδή η παρένθετη